درد و خارش در ام اس

درد یک تجربه شخصی است، احساسی که می‌دانید اما دیگران نمی توانند آن را ببینید. این مشکل در ام اس شایع است و می‌تواند توانایی شما را در انجام کارهایی که از آنها لذت می‌برید محدود کند. برخی از انواع درد نتیجه مستقیم ام اس است و در اثر آسیب به اعصاب در دستگاه عصبی مرکزی ایجاد می‌شود. انواع دیگر درد به دلیل تغییرات در بدن شما به دلیل ام اس است. به عنوان مثال، شما ممکن است در پایتان ضعف داشته باشید و به گونه ای متفاوت از قبل از ابتلا به ام اس راه بروید، که باعث درد در کمر و باسن شما می‌شود. این درد از چیز دیگری است که بیماری ام اس ایجاد کرده است (ضعف). همچنین ممکن است درد و دردهایی را تجربه کنید که هر کسی می‌تواند به آن مبتلا شود و به هیچ وجه به بیماری ام اس شما مربوط نیست مانند درد دندان یا معده.

 

به نوع دردی که مستقیماً از آسیب اعصاب در ام اس ناشی می‌شود، درد نوروپاتی گفته می‌شود. دردی که از ضعف، سفتی یا سایر مشکلات تحرک ناشی از بیماری ام اس نشات می‌گیرد درد اسکلتی عضلانی محسوب می‌شود. هر دو نوع درد می‌تواند حاد یا ضعیف، با شروع سریع یا به تدریج، کوتاه مدت یا مزمن باشد (که به تدریج در طول روز یا تقریباً هر روز شروع می‌شود). نکته اصلی شناسایی نوع درد و درمان منبع آن است.

 

 

درد عصبی (نوروپاتیک)

درد نوروپاتیک از “اتصال کوتاه” اعصابی که سیگنال‌های عصبی را از مغز به بدن حمل می‌کنند اتفاق می‌افتد. این اتفاق به دلیل آسیب‌های ام اس رخ می‌دهد. این احساس درد مانند احساس سوزش، برخورد تیزی و فشردگی است. ممکن است در ام اس درد حاد عصبی و درد مزمن نوروپاتی را تجربه کنید. اگر در مورد بیماری ام اس اطلاعات کافی ندارید، مطلب ام اس چیست؟ و اگر علائم ام اس را نمی‌دانید مطلب علائم بیماری ام اس را مطالعه کنید.

 

درد حاد عصبی گاهی اوقات علامت اولیه بیماری ام اس است یا ممکن است بخشی از عود بیماری ام اس باشد. حاد به این معنا که شروع سریع و مدت زمان پایداری کوتاهی دارد. انواع درد حاد نوروپاتی شامل موارد زیر است:

• نورالژی تریژمینال (TN) – یک درد ضربان دار در ناحیه صورت یا فک است که می‌تواند به عنوان یک علامت اولیه ام اس یا به عنوان عود بیماری ایجاد شود. در حالی که این درد می‌تواند با درد دندان اشتباه گرفته شود، در اصل عصبی (ناشی از آسیب به عصب سه قلو) است. این درد اغلب می‌آید و می‌رود و زمان وقوع آن غیرقابل پیش‌بینی است.
• علامت لرمیت – حسی کوتاه، ضربان دار، حس برق گرفتگی مانند شوک الکتریکی که با خم کردن سر به جلو از پشت سر به سمت ستون فقرات می‌رود و اغلب به بازوها یا پاها می‌رسد. به طور معمول وقوع این درد به این معنی است که گردن از فعالیت ام اس آسیب دیده است. هنگامی که این اتفاق برای اولین بار رخ می‌دهد، می‌تواند عود یا علامت اولیه بیماری ام اس باشد.
• آغوش ام اس – احساس فشار در اطراف تنه که مانند حس فشار خون است وقتی که سفت می‌گردد. این نیز از آسیب به ستون فقرات توسط ام اس نشات می‌گیرد و می‌تواند اولین علامت بیماری ام اس یا عود باشد.
• اسپاسم پاروکسیسمالی – سفت شدن متناوب و دردناک عضلات، مثلاً در بازو یا پا، که ممکن است در طول روز یا شب بارها اتفاق بیفتد.

 

اگر برای اولین بار در حال تجربه هر یک از این احساس درد هستید که در بالا توضیح داده شد، باید با کادر درمانی خود تماس بگیرید. ممکن است شما نیاز به ارزیابی و درمان بیشتر داشته باشید.

 

درد نوروپاتی مزمن

درد نوروپاتی مزمن به طور معمول تداوم یک درد حاد (مانند موارد فوق) است. در بیماری ام اس این درد‌ها می‌توانند بطور روزانه یا تقریباً روزانه تجربه شوند و غالباً زمان بروز آنها غیرقابل پیش‌بینی است. اگر قبلاً یک درد حاد نوروپاتیک را تجربه کرده باشید، ممکن است این درد به یک درد مزمن نوروپاتی تبدیل شود. مواردی وجود دارد که احتمال ابتلا به این دردها را برای شما افزایش می‌دهد، مانند افزایش استرس، خستگی، بیماری و گرمای بیش از حد. اغلب اوقات هنگامی که این مسائل برطرف می‌شود، احساس درد تسکین می‌یابد. علاوه بر دردهای حاد که در بالا توضیح داده شد، افراد مبتلا به ام اس می‌توانند دردهای عصبی مداوم و کمتری به نام “دیسنستنژیاز” را تجربه کنند.

• دیسستزیاس – نوعی از درد مزمن است که به طور معمول با عود همراه نیست. دیسستزیاس احساسات دردناکی است که می‌تواند بر روی پاها، بازوها و دستها تأثیر بگذارد و احساس سوزش، برخورد تیزی، یخ زدگی یا احساس برق گرفتگی را ایجاد کند. این‌ها می‌توانند در فعالیت‌های روزانه، خواب و کیفیت کلی زندگی اختلال ایجاد کنند.
• پروریتیث (خارش) نوعی دیسستزیاس است و ممکن است به عنوان علائم بیماری ام اس ایجاد شود. این یکی از خانواده‌های احساسات غیرطبیعی است – مانند “سوزن و سوزن” و سوزش، برخورد تیزی یا درد اشک آور – که ممکن است توسط مبتلایان به ام اس تجربه شود. این احساسات به عنوان دیسستزیاس شناخته می‌شوند و منشا عصبی دارند.

 

درد عضلانی و اسکلتی

دردهای اسکلتی عضلانی معمولاً در اثر صدمه ایجاد می‌شود، مانند یک مچ پای پیچ خورده یا عضله کشیده شده. دردهای اسکلتی عضلانی به دلیل ضعف، سفتی، مشکلات هماهنگی یا عدم تعادل که راه رفتن یا تحرک شما را تغییر می‌دهند، ایجاد می‌شود. مانند مثال قبلی که گفته شد، اگر ضعف پا دارید، احتمالاً مانند دوران قبل از ام اس خود قدم برنمی‌دارید. احتمال اینکه پا را بچرخانید، یا ران خود را بالا ببرید تا از سر خوردن خودداری کنید هست. یا ممکن است هنگام راه رفتن در بلند کردن انگشتان پا مشکل داشته باشید (فوت دراپ یا راه رفتن سم اسبی). اینها به عنوان جبران‌کننده (یعنی کارهایی که سعی بر جبران اختلال ایجاد شده دارند) شناخته می‌شوند و می‌توانند باعث ناراحتی شوند – غالباً در ناحیه پشت و یا لگن. علاوه بر این، افتادن به دلیل ضعف عضلات نیز می‌تواند باعث آسیب و درد شود.

 

سفتی عضلات، به نام اسپاسم، مستقیماً توسط ام اس ایجاد می‌شود. اسپاسم، راه رفتن را تغییر داده و باعث کشیدگی مفاصل می‌شود. این امر بطور معمول می‌تواند منجر به درد در مچ پا، زانو، باسن و پشت شود.

 

درمان درد

درد با هر دو مداخله (دارویی و غیر دارویی)  قابل درمان است. درمان باید برای رفع علت یا منبع درد شما طراحی شود. به عنوان مثال، اگر به دلیل ضعف در پا دچار درد پشت و باسن هستید، به دلیل اینکه ضعف در پا وجود ندارد، این روش درمانی باید برای بهبود قدرت و راه رفتن انجام شود. مدیریت اسپاسم ممکن است شامل داروهایی برای کاهش سفتی و تمرینات کششی باشد که می‌تواند سفتی را کاهش دهد.

 

درد نوروپاتیک ناشی از بیماری ام اس متفاوت از سایر انواع درد درمان می‌شود. معمولاً مانند سایر دردها به داروهای Tylenol  یا Motrin  پاسخ نمی دهد. همچنین، به طور کلی به مسکن‌های قوی بنام مواد مخدر یا مواد افیونی (مانند مورفین) که بعضاً برای درمان درد بعد از عمل استفاده می‌شود، پاسخ نمی دهند. درد نوروپاتی با داروهایی درمان می‌شود که فشار بیش از حد عصب را برطرف می‌کند. داروهایی که عموماً برای درمان دردهای عصبی استفاده می‌شوند، چه به صورت حاد و چه مزمن، شامل داروهای ضد تشنج و انواع خاصی از داروهای ضد افسردگی. این داروها برای استفاده در درمان درد ناشی از بیماری ام اس توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید نشده است و در برچسب این داروها به استفاده برای ام اس اشاره نشده است.

 

داروهایی که برای درمان درد استفاده می‌شود شامل آمی‌تریپتیلین، نورتریپتیلین، ونلافاکسین، گاباپنتین، پرگابالین، کاربامازپین، اکس کاربازپین، لاموتریژین و ایمی‌پرامین می‌شود که برای درمان انواع مختلف درد و هیدروکسی زین برای درمان خارش مورد استفاده قرار می‌گیرد، اطلاعات مربوط به هر دارو در صفحه مربوط به آن درج شده است. لازم به ذکر است که از خود درمانی با دارو پرهیز کنید و درمان دارویی را فقط با مشورت پزشک و نظارت وی مصرف کنید.

 

در زیر به نمونه‌هایی از برخی رویکردهای متداول برای معالجه انواع مختلف درد در بیماری ام اس اشاره شده است. قبل از شروع هرگونه درمان، چه با نسخه و چه بدون نسخه، لطفاً با کادر درمانی خود صحبت کنید.

 

نوع درد	درمان دارویی	درمان غیر دارویی
درد نوروپاتیک (شامل خارش و سوزش)	داروهای ضدتشنج و برخی داروهای ضدافسردگی	طب سوزنی، مدیتیشن و درمان شناختی-رفتاری
دردهای اسکلتی عضلاتی	داروهای ضد درد و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی	فیزیوتراپی، ماساژ و استفاده از گرما و سرما برای درمان
اسپاسم	داروهای شل کننده عضلات	حرکات کششی و آب درمانی در استخر با آب غیر داغ

 

 

تأثیر درد

تغییرات عاطفی، از جمله ترس و نگرانی، ممکن است درد جسمی را ایجاد یا تشدید کند.

• کلینیک‌های تخصصی که می‌توانند با استفاده از ترکبب درمان دارویی با روش‌های درمان مکمل مانند بیوفیدبک، یوگا، مدیتیشن و طب سوزنی درد مزمن را کنترل کنند.
• کمک به خود یا گروه‌ها و جامعه حمایتی  می‌تواند نقش مهمی در کنترل درد داشته باشد.
• افرادی که فعال هستند و نگرش مثبت را حفظ می‌کنند توانایی بیشتری در کنترل اثر درد بر زندگی دارند.

 

 

منبع:

www.nationalmssociety.org