تشخیص ام اس
در حال حاضر، هیچ علائم، یافتههای فیزیکی یا آزمایشهای آزمایشگاهی وجود ندارد که به خودی خود بتواند تشخیص دهد که آیا مبتلا به ام اس هستید یا خیر. تشخیص بیماری ام اس میتواند یک چالش برای پزشکان باشد. اما چگونه بفهمیم ام اس داریم؟ تشخیص بیماری ام اس چگونه است؟ چندین راهکار برای بررسی معیارهای بلتدمدت تشخیص ام اس و همچنین رد سایر علل احتمالی علائم استفاده میشود. این راهکارها شامل تاریخچه دقیق پزشکی، یک آزمایش عصبی و آزمایشهای مختلف از جمله تصویربرداری با MRI، تجزیه و تحلیل مایعات ستون فقرات (آزمایش مایع نخاعی یا LP) و آزمایش خون برای رد سایر شرایط است.
تشخیص به موقع و مطمئن
دلایل احتمالی بسیاری برای علائم عصبی وجود دارد. هنگامی که ام اس به عنوان یک تشخیص بالقوه در نظر گرفته میشود، باید سایر علل قبل از اینکه تشخیص ام اس قطعی تلقیشود – از طریق ابزار و آزمایشهایی که در زیر آورده شده است – حذف شود. اگرچه ممکن است این فرآیند برای بعضی از افراد سریع و برای بعضی دیگر طولانیتر باشد، همچنین گاهی ممکن است نیاز به تکرار آزمایشها باشد. تشخیص بیماری ام اس سریع و دقیقتر به دلایل مختلف از اهمیت بسیاری برخوردار است:
- شما با علائم ترسناک و ناراحت کنندهای زندگی میکنید و باید دلیل ناراحتی خود را بدانید. تشخیص بیماری به شما امکان میدهد روند درمان را شروع کرده و نگرانیهای مربوط به سایر بیماریها مانند سرطان را برطرف کنید.
- از آنجایی که اکنون میدانیم که آسیب عصبی دائمی حتی در اولین مراحل ام اس ممکن است رخ دهد، مهم است که تشخیص بیماری ام اس تأیید شود تا بتوانید درمانهای مناسب را هرچه زودتر در روند بیماری شروع کنید.
معیارهای تشخیص بیماری ام اس
در حال حاضر، هیچ علائمی، یافته های فیزیکی یا آزمایشهای آزمایشگاهی وجود ندارد که به خودی خود بتوانند تشخیص دهند که آیا مبتلا به ام اس هستید یا خیر. پزشک از چندین راهکار برای تعیین معیارهای تشخیص ام اس استفاده میکند. برای تشخیص بیماری ام اس، پزشک باید:
- شواهدی از آسیب را حداقل در دو ناحیه مجزا از سیستم عصبی مرکزی (CNS) مشاهده شود که شامل مغز، نخاع و عصب بینایی میشود.
- شواهدی موجود باشد که آسیب در نقاط مختلفی از زمان رخ داده است.
- تمام تشخیصهای ممکن دیگر را بتواند با قطعیت رد کند.
معیارهای اصلاح شده مک دونالد، که در سال ۲۰۱۷ توسط پنل بینالمللی تشخیص بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) منتشر شد، شامل دستورالعملهای خاصی برای استفاده از MRI و آنالیز مایعات مغزی برای سرعت بخشیدن به روند تشخیص است. MRI را میتوان برای جستجوی منطقه دوم آسیب در شخصی که تنها یک حمله (که به آن عود یا تشدید نیز گفته می شود) داشته است، با علائم مشابه ام اس که از آن به عنوان سندرم جدا شده بالینی (CIS) یاد میشود، استفاده کرد. MRI همچنین میتواند برای تأیید آسیب در دو نقطه مختلف به صورت همزمان مورد استفاده قرار گیرد. در برخی شرایط، وجود باندهای الیگوکلونال در تجزیه و تحلیل مایع مغزی نخاعی فرد میتواند به جای انتشار به موقع برای تأیید تشخیص ام اس استفاده شود.
ابزارهای تشخیص ام اس
تاریخچه پزشکی و معاینه عصب شناسی
پزشک یا ارائه دهنده خدمات درمانی شما:
- تاریخچهای دقیق را برای شناسایی علائم گذشته یا حالاتی که ممکن است در اثر ام اس ایجاد شده باشد، را تهیه کرده و بررسی میکند.
- اطلاعات مربوط به محل تولد، سابقه خانوادگی، قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی، تاریخ سایر بیماریها و سفر به مکانهای دیگر که میتواند سرنخهای دیگری را فراهم کند جمع آوری میکند.
- یک آزمایش جامع عصبی انجام میدهد، که شامل تستهای اعصاب جمجمه (دید، شنوایی، احساس صورت، قدرت، بلع)، احساس، رفلکس، هماهنگی، راه رفتن و تعادل است. آزمایشهای الکتریکی عصبی میتواند به پزشکان کمک کند تا تأیید کنند که آیا ام اس قسمتهایی از مغز شما که به شما در دیدن، شنیدن و احساس کمک می کند را تحت تاثیر قرار داده است یا خیر. پزشک سیمهایی را روی پوست سر شما قرار میدهد تا پاسخ مغز شما را هنگامی که الگویی را در صفحه ویدیویی مشاهده میکنید، یا یک سری صدا را میشنوید یا پالسهای الکتریکی روی بازو یا پا را آزمایش کند.
- در بسیاری از موارد، تاریخچه پزشکی و معاینه عصبشناسی شواهد کافی را برای برآورده کردن معیارهای تشخیص ارائه میدهد. آزمایشهای دیگر برای تأیید تشخیص یا شناسایی سایر علل احتمالی علائم یا یافتههای آزمایش عصبی استفاده می شود.
MRI
این آزمایش تصویربرداری به پزشک کمک میکند تا به مغز شما نگاه دقیقتری کند. آنها میتوانند تغییراتی را که در اثر ام اس (مانند علائم التهاب در قسمتهای عمیق مغز یا نخاع) بوجود آمده را مشاهده کنند.
افراد مسن یا افراد مبتلا به فشار خون بالا و دیابت نیز میتوانند همان نقاط را در MRI مغز داشته باشند. بنابراین پزشک قبل از تشخیص، اطلاعات دیگری از جمله علائم شما را به همراه نتایج اسکن در نظر خواهد گرفت.
همچنین، نتیجه MRI که میگوید همه چیز طبیعی است احتمال ابتلا به ام اس را به صورت کامل رد نمیکند. شما میتوانید یکی از معدود افرادی باشید که ضایعات مغز را در مکانهایی که اسکن نمیتواند نشان دهد داشته باشید. بد نیست توضیحات بیشتر در مورد MRI و انواع مختلف آن برای تشخیص و آزمایشهای دوره ای ام اس را در مطلب MRI یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی بخوانید.
آزمایش مایع نخاعی
این آزمایش که ممکن است شما با عنوان پونکسیون کمری (آزمایش LP) نیز آن را بشناسید، مایعات میان ستون فقرات را بررسی میکند. پزشکان از این روش استفاده میکنند تا به دنبال مقادیر بالای پروتئینها و مواد دیگری باشند که علائم بیماری است. اما این آزمایش نیز اثبات مطلق ام اس نیست. توضیحات بیشتر و روش انجام آزمایش LP یا آزمایش مایع نخاعی را در اینجا بخوانید.
آزمایش خون
در حالی که آزمایش خون قطعی برای ام اس وجود ندارد، آزمایش خون میتواند شرایط دیگری را که باعث ایجاد علائمی شبیه به بیماری ام اس میشوند، از جمله اریتماتوز لوپوس، سندروم شوگرن، کمبود ویتامین و مواد معدنی، برخی عفونتها و بیماریهای ارثی نادر را رد کند.
منبع: