درمان های ام اس و کروناویروس کووید ۱۹
استفاده از داروهای ام اس خصوصا داروهای تعدیل کننده بیماری که بر مکانیسم سیستم ایمنی بدن تاثیر دارد در دوران همه‌گیری بیماری کرونا برای بیمار ام اس می‌تواند نگران‌کننده باشد. در این زمینه توصیه‌های مربوط به درمان ام اس و بیماری کرونا را بررسی می‌کنیم.
مشاوران پزشکی انجمن ام اس بریتانیا از نزدیک در حال پیگیری آنچه در مورد درمان‌های ام اس و کروناویروس کووید ۱۹ اتفاق می‌افتد هستند. این متن بر اساس توصیه‌های آنها، توصیه‌های سازمان بهداشت بریتانیا NHS و دستورالعمل‌های انجمن مغز و اعصاب بریتانیا ABN نوشته شده است.
این متن در خرداد ۹۹ بر اساس دستورالعمل‌های اصلاح شده از انجمن متخصصان مغز و اعصاب بریتانیا (ABN) بروزرسانی شده است.
درمان‌های تعدیل کننده بیماری ام اس (DMTها) و کروناویروس کووید ۱۹
درمان‌های تعدیل کننده بیماری (DMT) بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر می‌گذارند، مصرف این داروها می‌تواند احتمال عفونت یا عوارض ناشی از عفونت را بیشتر کند. این خطرات برای DMT های مختلف متفاوت است، اما به طور کلی متعادل هستند.
اگر از DMT استفاده می‌کنید و فکر می‌کنید که مبتلا به بیماری کرونا شده‌اید، باید در صورت خفیف بودن علائم عفونت استفاده از درمان تعدیل کننده بیماری ام اس خود را ادامه دهید.
نظارت بر DMT
در بعضی موارد، ممکن است آزمایش‌های خون کمتری برای نظارت بر DMT شما انجام شود. مراکز سعی خواهند کرد از هرگونه تاخیر در آزمایش خون خودداری کنند، اما انجمن متخصصان مغز و اعصاب بریتانیا (ABN) تغییراتی را منتشر کرده است که به نظر آنها اگر مرکزی به دلیل مشغله مربوط به کروناویروس قادر به ارائه تعداد معمول آزمایش‌ها نباشد، این تاخیر ایمن خواهد بود. انجمن ام اس بریتانیا این “نظارت توصیه شده” در زیر این متن را به اطلاعات هر DMT موجود در سازمان بهداشت بریتانیا (NHS) اضافه کرده است.
دریافت DMT
اگر برای دریافت DMT خود سرویس مراقبت خانگی دارید، معمولاً این روند بدون مشکل ادامه خواهد داشت. در صورت تاخیر آنها یا هرگونه مشکل در این زمینه با تیم ام اس خود تماس بگیرید. در ایران در بعضی مناطق با خط بالاتر، مراکز بهداشت برای کاهش مراجعه حضوری، با هماهنگی قبلی داروهای افراد را برای آنها ارسال می‌کنند.
خطر محیطی درمورد دریافت DMT و کروناویروس کووید ۱۹
در اکثر موارد، توصیه‌های ABN در این زمینه براساس میزان خطر ابتلا به کووید-۱۹ در منطقه محلی شما است. خطر ابتلا به عفونت با کد هشدار کووید بریتانیا (مورد استفاده توسط دولت انگلیس) مطابقت دارد:
- “خطر محیطی بسیار بالا” برای عفونت = سطح ۴ و ۵
- “خطر محیطی بالا” = ۳
- “خطر کم محیطی” = سطح ۱ و ۲
وزارت بهداشت وضعیت اپیدمی استان‌ها در ایران را در سه دسته‌بندی «بروز بالا»، «بروز متوسط» و «بروز کم» با سه رنگ قرمز، زرد و سبز دسته‌بندی کرده است.
وضعیت اپیدمی محلی خود را از رسانه‌های معتبر یا مراکز بهداشت (به صورت غیرحضوری) دنبال کنید.
به طور کلی، قبل از لغو یک دوره درمانی، مهم است که ابتدا درمورد آن با متخصص مغز و اعصاب یا تیم ام اس خود صحبت کنید. ممکن است در مشورت با پزشک متخصص شما متوجه خطرات ادامه درمان می‌شوید، یا از وجود یک DMT جایگزین باخبر شوید که می‌توانید فعلاً از آن استفاده کنید.
اطلاعاتی که درمورد DMTهای مشخص موجود است:
گلاتیرامر استات (کوپاکسون و برابیو)، تری فلوناماید (اوباجیو)، دی متیل فومارات (تکفیدرا)، بتا اینترفرون‌ها (آوونکس، ربیف، بتافرون و پلگریدی)، و ناتالیزوماب (تایسبری)
گلاتیرامر استات (کوپاکسون و برابیو)، تری فلوناماید (اوباجیو)، دی متیل فومارات (تکفیدرا) و بتا اینترفرون (برندهای مختلف) به طور قابل توجهی خطر عفونت شما را افزایش نمی‌دهند زیرا سیستم ایمنی بدن شما را سرکوب نمی‌کنند. می‌توانید آنها را مصرف کنید حتی اگر در خطر عفونت محیطی بسیار بالایی وجود دارید.
توصیه عمومی برای افراد در مورد تزریق ناتالزوماب (تایسبری) این است که هنوز هم وقتی می‌توانید تزریق‌های خود را ادامه دهید. اگر نگران توانایی ادامه درمان هستید، مانند همه DMTها باید با تیم ام اس خود صحبت کنید. اگر احتمال ابتلا به عفونت در محیط بیمارستان یا کلینیک محل تزریق بسیار بالا باشد، تزریق باید در جایی انجام شود که خطر کمتری وجود داشته باشد. به عنوان مثال، برخی از مراکز در حال انتقال تزریق به سایت‌های خاصی هستند که خطر تماس شما با کسانی با علائم COVID-19 در آنجا کمتر است.
توصیه‌های مربوط به نظارت (مانیتورینگ) بر این درمان‌های تعدیل کننده بیماری در زمان همه گیری بیماری کرونا:
- گلاتیرامر استات (کوپاکسون و برابیو)، هیچکدام مورد نیاز نیست
- تری فلوناماید (اوباجیو)، هر ماه برای ۶ ماه اول، سپس در صورت پایدار بودن شرایط هر ۴ ماه
- دی متیل فومارات (تکفیدرا)، هر ۶ ماه در صورت پایدار بودن شرایط و تعداد لنفوسیت‌های بالاتر از ۰.۵
- اینترفرون‌های بتا، ۳ ماه بعد از شروع، سپس هیچ یک مورد نیاز نیست
- ناتالیزوماب (تایسبری)، هر ۶ ماه یکبار آزمایش ویروس JC (ویروسی که می‌تواند باعث PML شود)
فینگولیمود (جیلنیا)
فینگولیمود (جیلنیا) ممکن است احتمال ابتلا به ویروس‌ها از جمله کووید ۱۹ را به میزان متوسط افزایش دهد. اما اگر از قبل فینگولیمود مصرف می‌کرده‌اید، قطع آن ممکن است به فعالیت بیماری ام اس منجر شود. این امر می‌تواند بیش از خطرات ویروس باشد. بنابراین ممکن است هرچقدر هم که خطر محیطی ابتلا به عفونت برایتان بالا باشد، شما و تیم ام اس خود تصمیم بگیرید که استفاده از آن را ادامه دهید. اگر خطر در محیط شما “زیاد” یا “خیلی زیاد” باشد، تیم درمانی شما احتمالاً محتاط تر خواهد بود، اما درمان شما قطع نخواهد شد.
اگر به فکر شروع درمان با فینگولیمود در این روزها هستید، شما و متخصص مغز و اعصابتان می‌توانید فعلاً یک DMT جایگزین در نظر بگیرید.
توصیه‌های مربوط به نظارت (مانیتورینگ) بر فینگولیمود در زمان همه گیری کروناویروس:
- هر ۶ ماه در سال اول، سپس هر ۱۲ ماه در صورت پایداری شرایط
المتوزوماب (لمترادا)
در صورتی که خطر محیطی عفونت کم باشد، معمولاً فقط باید یک دوره از آلمتوزوماب (لمترادا) مصرف کنید. دلیل این امر این است که این روش درمانی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های ویروسی را به ویژه در چند ماه بعد از درمان افزایش دهد.
اگر خطر محیطی عفونت زیاد یا بسیار زیاد است، شما و متخصص مغز و اعصابتان باید تأخیر در زمان تزریق (موکول کردن تزریق به زمانی امن تر) را در نظر بگیرید. اگر برنامه‌ریزی برای دوره دوم یا سوم درمان دارید، این قضیه انتظار می‌تواند بسیار خاص باشد. یک تأخیر چند ماهه بعید است که بتواند بر پیشرفت بالینی ام اس شما تأثیر بگذارد.
اگر دوره ای از آلمتوزوماب را طی می‌کنید (در زمان همه گیری کروناویروس) باید به مدت ۱۲ هفته در منزل خود را ایزوله کنید.
توصیه‌های مربوط به نظارت (مانیتورینگ) بر آلمتوزوماب در زمان همه گیری کروناویروس:
- هر ۳ ماه
کلادریبین (ماونکلاد)
شما و تیم ام اس خود می‌توانید با هر میزان خطر محیطی مصرف کلادریبین (ماونکلاد) را در نظر بگیرید. اما اگر خطر عفونت بسیار زیاد باشد، ممکن است متخصص مغز و اعصاب شما در نظر بگیرد که این خطر از مزایای مصرف کلادریبین بیشتر است و توصیه کند که درمان را به تاخیر بیاندازید.
اگر شما برای دوره دوم درمان برنامه ریزی کرده‌اید، تأخیر چند ماهه بعید است که بر پیشرفت بالینی ام اس شما تأثیر بگذارد.
اگر یک دوره کلادریبین مصرف می‌کنید باید به مدت ۱۲ هفته در مزل خود را ایزوله کنید..
توصیه‌های مربوط به نظارت (مانیتورینگ) بر کلادریبین در زمان همه گیری کروناویروس:
- ۲ ماه بعد از شروع. اگر نشان داده شود که شرایط شما پایدار بوده و تعداد لنفوسیت‌ها بالاتر از ۰.۵ است، آزمایش برنامه‌ریزی شده برای ۶ ماه بعد از شروع درمان می‌تواند به به تاخیر بیفتد.
اوکرلیزوماب (اکرووس)
اوکرلیزوماب (اکرووس) یک درمان بسیار مؤثر برای بیماری ام اس است، اما همچنین می‌تواند خطر ابتلا به عفونت ویروسی را به میزان متوسط افزایش دهد.
برای ام اس عود کننده، اگر خطر محیطی شما در ابتلا به کووید ۱۹ کم باشد، انجمن متخصصان مغز و اعصاب بریتانیا (ABN) می‌گوید که استفاده آن از نظر منطقی بی‌خطر است. اگر خطر محیطی زیاد باشد، ABN می‌گوید با احتیاط قابل استفاده است. اگر خطر محلی بسیار زیاد باشد، باز هم آنها آن را به طور کامل رد نمی‌کنند، اما می‌گویند “ممکن است به ندرت استفاده شود”.
اگر قبلاً اوکرلیزوماب را مصرف کرده‌اید و برای تزریق بعدی برنامه‌ریزی کرده‌اید، متخصص مغز و اعصاب ممکن است توصیه کند که در صورت وجود خطر محیطی بسیار بالای عفونت، آن را را به تاخیر بیاندازید. تأخیر چند ماهه بعید است که بتواند بر پیشرفت بالینی ام اس شما تأثیر بگذارد.
در مورد ام اس پیشرونده اولیه، تزریق اوکرلیزوماب تنها در صورتی توصیه می‌شود که خطر محیطی عفونت کم باشد. دلیل این امر آن است که غالباً خطر ابتلا به کووید ۱۹ برای افرادی که مبتلا به ام اس پیشرونده اولیه هستند بیشتر است، به دلیل ناتوانی‌های پیشرفته‌تر و شرایط سلامت دیگری مانند ام اس.
توصیه‌های مربوط به نظارت بر اوکرلیزوماب در زمان همه گیری کروناویروس:
- هیچ کدام مورد نیاز نیست
سیپونیمود (مایزنت)، اوفاتوموماب (آرزرا) و ریتوکسی‌مب (ریتوکسان)
سیپونیمود (مایزنت)، اوفاتوموماب (آزر) و ریتوکسی‌مب (برندهای مختلف) در NHS ثبت و تایید نشده‌اند، اما برای برخی از افراد در بریتانیا تجویز خصوصی می‌شود. این داروها همچنین می‌توانند خطر ابتلا به COVID-19 را تحت تأثیر قرار دهند. اگر هر یک از آنها را مصرف می‌کنید، باید در مورد درمان خود با متخصص مغز و اعصاب یا متخصص بهداشت صحبت کنید.
پیوند سلول‌های بنیادی خونساز (HSCT)
HSCT یک روش درمانی با شیمی درمانی شدید برای ام اس است. هدف این درمان جلوگیری از آسیب رساندن سلول‌های ایمنی بدن به اعصاب مرکزی است که این امر با استفاده از سلول‌های بنیادی شما با از بین بردن کامل سیستم ایمنی با شیمی درمانی شدید و تزریق آن سلول‌های بنیادی برداشته شده و تشکیل دوباره سیستم ایمنی صورت می‌گیرد. این روش درمانی برای مدت زمانی تأثیر زیادی در سیستم ایمنی بدن شما دارد. شما و متخصص مغز و اعصاب و متخصص پیوند باید تأخیر در شروع این درمان را در نظر بگیرید، مگر اینکه خطر محیطی عفونت بسیار پایین باشد (به معنی اینکه هیچ مورد شناخته شده ای از ابتلا به کروناویروس در سطح محلی وجود نداشته باشد).
اگر در ۱۲ ماه گذشته HSCT انجام داده‌اید، با تیم پیوند خود در مورد نحوه و مدت زمان ایزوله کردن خود صحبت کنید. ممکن است آنها توصیه کنند که این ایزوله کردن را تا بیش از ۳ ماه بعد از درمان ادامه دهید.
استروئیدهایی که در زمان عود ام اس استفاده می‌شوند و کروناویروس
این که آیا شما باید استروئید مصرف کنید یا خیر، بستگی به شرایط خاص شما دارد و اینکه عود (حمله) شما چقدر شدید است. شما باید در این مورد با متخصص مغز و اعصاب یا تیم ام اس خود صحبت کنید.
شرکت در کارآزمایی بالینی ام اس و ویروس کرونا
اگر در حال همکاری با گروه پژوهشی در یک کارآزمایی بالینی هستید و نگران ابتلا به بیماری کرونا هستید، مشاوره در مورد شرکت در کار بالینی بسته به آنچه شما آزمایش می‌کنید متفاوت خواهد بود. بنابراین همیشه بهتر است که در مورد آن مستقیماً با تیم پژوهشی خود صحبت کنید.
اگر به کروناویروس کووید ۱۹ مبتلا شدید
اگر فکر می‌کنید کروناویروس دارید و DMT مصرف می‌کنید، باید در صورت خفیف بودن علائم عفونت آن را ادامه دهید.
اگر به شما توصیه شده است که به بیمارستان محلی با هرگونه پزشک متخصصی بروید، یا به هر دلیلی به بیمارستان بروید باید به تیم ام اس خود هشدار دهید (حتی اگر بستری نشوید). اگر DMT مصرف می‌کنید ممکن است بخواهید در مورد تاخیر یا تغییر روش درمانی کنونی بحث کنید.
آیا می‌توانم کروناویروس کووید ۱۹ را با ایبوپروفن درمان کنم؟
دولت انگلستان به این موضوع توجه کرده است و می‌گوید شما می‌توانید برای مصرف خودسرانه دارو جهت کاهش علائم کووید ۱۹ مانند تب و سردرد، از پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید و در صورت بروز هرگونه سؤال یا وخیم‌تر شدن علائم از توصیه‌های NHS پیروی کنید. وزارت بهداشت ایران در نسخه ششم تشخیص و درمان کووید ۱۹ در سطوح ارائه -خدمات سرپایی و بستری در این زمینه با استناد به توصیه FDA در زمینه مصرف ایبوپروفن به جمع‌بندی نرسیده است.
متن مربوط به توصیه های سازمان‌های بریتانیایی در روز سه شنبه ۶ خرداد ۹۹ بروزرسانی شده است.
منبع:
