درصورت ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن آیا می توان واکسن کرونا کووید ۱۹ را دریافت کرد؟
سرعت بالای انتشار اخبار واکسن کرونا کووید ۱۹ همگام شدن جمعیت عمومی با این اطلاعات را به اندازه کافی دشوار کرده است. اما اگر دچار نقص سیستم ایمنی باشید یا به بیماری های خود ایمنی مثل بیماری ام اس مبتلا باشید، درک این که این عناوین و اخبار جدید برای شرایط شما چه معنی و مفهومی دارد دشوارتر نیز می‌شود.
آیا استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نظیر داروهای اصلاح کننده بیماری روماتیسمی (DMARDs) و داروهای بیولوژیک می‌تواند اثرات واکسن را کاهش دهد؟ آیا آزمایشات بالینی شامل افرادی با بیماری روماتیسمی یا خودایمنی مثل ام اس بوده‌اند؟ چگونه افراد مبتلا به این بیماری های مزمن در اولویت واکسیناسیون قرار می‌گیرند؟
این مقاله به بررسی این موارد می‌پردازد و به شما کمک می‌کند تا در مورد دریافت واکسن کرونا کووید ۱۹ به عنوان فردی که دارای بیماری خود ایمنی است، یا نقص سیستم ایمنی دارد و یا داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کند، بهترین تصمیم را بگیرید.
اگر دچار نقص ایمنی یا مبتلا بیماری خودایمنی مثل ام اس هستید، آیا باید واکسن کرونا کووید ۱۹ بزنید؟
پاسخ به طور کلی مثبت است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده گفته است که افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف یا شرایط خود ایمنی هستند می‌توانند واکسن کرونا کووید ۱۹ را دریافت کنند. راهنمایی های سازمان های پزشکی که مراقبت از افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی را کنترل می‌کنند، از جمله کالج روماتولوژی آمریکا و کالج آمریکایی آسم، آلرژی و ایمونولوژی، دریافت واکسن کرونا کووید ۱۹ را برای بیشتر بیماران توصیه می‌کنند.
توصیه های سازمان های اصلی پزشکی آمریکا را به زبان انگلیسی در اینجا بخوانید
راهنمای واکسن کرونا کووید ۱۹ که توسط کالج روماتولوژی آمریکا ارائه شده است را به زبان انگلیسی اینجا بخوانید
تصمیم برای دریافت واکسن کرونا کووید ۱۹، از جمله اینکه آیا پس از دریافت واکسن نیاز به انجام تنظیماتی در داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی هست یا خیر، موضوعی است که باید با پزشک معالجتان در مورد آن سوال کنید.
اما کارشناسان می‌خواهند بیماران بدانند که مزایای دریافت واکسن برای اکثر افرادی که دچار نقص ایمنی یا بیماری های خود ایمنی مثل ام اس هستند بسیار بیشتر از خطرات یا مجهولات آن است.
دکتر جفری کرتیس، استاد رشته پزشکی در دانشگاه آلاباما در بیرمنگام، و رئیس گروه ویژه ای که راهنمای ACR واکسن کرونا کووید ۱۹ را هدایت می‌کنند، می‌گوید:
“با وجود شرایط مختف در نهایت ما می‌خواهیم بیماران واکسن کرونا کووید ۱۹ را دریافت کنند”.
واکسن ها به طور سنتی چگونه کار می‌کنند
وقتی بسیاری از ما به واکسن فکر می‌کنیم، واکسن حاوی میکروب زنده ضعیف شده را در ذهن خود داریم، که می‌تواند پاسخ سیستم ایمنی بدن را کنترل کند و بدن را “آموزش دهد” تا در صورت مشاهده این میکروب در آینده چطور با آن مبارزه کند. این روش برای تولید واکسن در برابر بیماری هایی مانند سرخک، اوریون و سرخچه مورد استفاده قرار گرفت.
واکسن‌های زنده محافظت شدیدی را در برابر بیماری ها ایجاد می‌کنند، اما ممکن است برای افرادی که دچار نقص ایمنی هستند توصیه نشوند، زیرا این واکسن‌ها می‌توانند پاسخ ایمنی خطرناکی ایجاد کنند.
روش دیگر ایمن سازی شامل واکسن های “غیرفعال” است که در آن از یک میکروب “کشته شده” برای آموزش سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود. واکسن های آنفولانزا و فلج اطفال و همچنین واکسن هاری از دسته واکسن های غیرفعال هستند. این نوع واکسن ها محافظت کمتری ایجاد می‌کنند (بنابراین به تقویت کننده نیاز دارند). پس برای افرادی که دارای نقص ایمنی هستند ایمن‌تر به نظر می‌رسند.
فناوری جدید پشت واکسن های کرونا کووید ۱۹
بیماری همه گیر کرونا دانشمندان را مجبور به ورود به قلمرو علمی جدیدی کرده است:
واکسن های mRNA
در این رویکرد از RNA پیام رسان (mRNA) استفاده می‌شود، که شامل دستورالعمل‌هایی از کد ژنتیکی ویروس کرونا است که به سلول های شما نشان می‌دهد چگونه پروتئین “شاخک” ویروس کرونا را تولید کنند (آن برجستگی‌هایی که ویروس کرونا را ایجاد می‌کنند). این امر به بدن شما می‌آموزد که پروتئین شاخک موجود در میکروب های ویروس کرونا را به عنوان جسم خارجی تشخیص دهد و پاسخ سیستم ایمنی بدن را ایجاد کند.
از آنجا که mRNA ظریف است، این واکسن برای انتقال mRNA به داخل سلول های انسانی درون یک ذره از جنس چربی قرار می‌گیرد.
واکسن های فایزر و مدرنا متفاوت از یکدیگر ساخته شده اند، به همین دلیل لازم است که واکسن فایزر در دمای -۱۰۰ درجه فارنهایت نگهداری شود (از جمله چالش های توزیع) و می‌توان واکسن مدرنا را برای مدتی در یخچال استاندارد نگهداری کرد.
هر دو واکسن به دو دوز با فاصله سه هفته (فایزر) تا یک ماه (مدرنا) نیاز دارند.
واکسن های ناقل ویروس
همزمان، شرکت های آسترازنکا و جانسون و جانسون با آزمایش نوع دیگری از واکسن به نام واکسن ناقل ویروس را تولید کردند. این نوع واکسن از ویروسی استفاده می‌کند که باعث سرماخوردگی عمومی می‌شود (ویروس آدنوویروس)، ماده ژنتیکی ویروس کرونا را وارد سلول می‌کند، جایی که به بدن می‌آموزد پروتئین شاخه ویروس کرونا را تشخیص دهد. در این روش آدنوویروس از قبل از نظر ژنتیکی اصلاح شده است بنابراین نمی‌تواند تکثیر و باعث بیماری شود.
واکسن آسترازنکا به دو دوز نیاز دارد. جانسون و جانسون در حال مطالعه نسخه دو دوز و یک دوز است. نسخه یک دوزه توسط سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز تولید و نسخه گرفته است و نتایج حاصل از آزمایش نسخه دو دوزه در اواخر بهار امسال در دسترس خواهد بود.
آیا افراد دارای نقص ایمنی در آزمایشات بالینی واکسن شرکت داده شدند؟
وقتی صحبت از هر واکسن جدیدی می‌شود، افرادی که با بیماری های التهابی یا خودایمنی زندگی می‌کنند – مانند بیماری های التهابی روماتیسمی (آرتریت روماتوئید، اسپوندیلوآرتریت محوری، لوپوس)، بیماری التهابی روده (بیماری کرون و کولیت اولسراتیو)؛ پسوریازیس؛ و بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) – مدت هاست که نگرانی هایی درمورد واکسیناسیون دارند که عموم مردم این نگرانی ها را ندارند. دو نگرانی اصلی در این زمینه وجود دارد:
- اینکه آیا ممکن است واکسن به طور خطرناکی سیستم ایمنی بدن آنها را فعال کند؟
- آیا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ممکن است اثر واکسن را کاهش دهند؟
در زمینه واکسن های کرونا کووید ۱۹، درمورد چگونگی واکنش افراد با چنین بیماری ها و اختلالاتی چیزهای زیادی نمی توان گفت، زیرا این دسه از افراد در آزمایشات بالینی گنجانده نشده‌اند.
این فقط مختص واکسن های کرونا کووید ۱۹ نیست. معمول است که آزمایشات واکسن فقط با مطالعه روی افراد سالمی شروع می‌شود که بدون شرایط پزشکی خاص هستند و یا تحت درمان داروهایی نیستند که باعث تغییر نتایج کارآزمایی شود.
قرار نگرفتن افرادی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند در آزمایشات بالینی، به این معنی نیست که واکسن ها برای آنها ایمن نیستند. این یک سوبرداشت متداول است.
راهنمای واکسن تنظیم شده توسط کالج روماتولوژی آمریکا به این موضوع اشاره می‌کند: “هیچ مدرک مستقیمی در مورد ایمنی و اثر بخشی واکسن mRNA کرونا کووید ۱۹ در افراد مبتلا به بیماری روماتیسمی و اسکلتی عضلانی مثل ام اس وجود ندارد. صرف نظر از این، هیچ دلیلی وجود ندارد که انتظار داشته باشیم آسیب های واکسن بر مزایای آن برتری داشته باشد”.
در زمینه ام اس و کرونا دانستن عوامل خطر ویروس کووید-۱۹ کرونا بر روی افراد مبتلا به ام اس خالی از لطف نیست، همچنین اگر در مورد درمان های ام اس و کروناویروس کووید ۱۹ نگران هستید، بد نیست مطلب موجود در سایت را مطالعه کنید.
ایمنی و کارایی واکسن برای بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی
حتی در صورت عدم وجود داده های خاص، متخصصان روماتولوژی و بیماری های خودایمن تجربه بالینی کافی را دارند تا بتوانند در مورد موارد مختلف توصیه هایی را ارائه دهند. در اینجا به تعدادی از نگرانی ها و سوالات مشترک بین این دسته از بیماران پاسخ داده شده است:
آیا واکسن های کرونا کووید ۱۹ می‌توانند سیستم ایمنی بدن را به طوری فعال کنند که از نظر عود یا پیشرفت بیماری خطرناک باشد؟
نامزدهای فعلی واکسن کرونا کووید ۱۹ در آمریکا یعنی فایزر و مدرنا جزو واکسن های “زنده” در نظر گرفته نمی شوند، که نگرانی در مورد ایمنی آنها در افراد دارای نقص ایمنی را کاهش می‌دهد.
راهنمای ACR می‌گوید: “فراتر از واکنش‌های شناخته شده نسبت به واکسن، هیچ مورد اضافی برای واکسیناسیون کرونا کووید ۱۹ وجود ندارد.” این بدان معنی است که صرفاً داشتن یک بیماری روماتیسمی خود ایمن یا التهابی مثل ام اس – یا استفاده از داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی برای درمان آن – دلیلی بر عدم دریافت واکسن کرونا کووید ۱۹ نیست.
دکتر کالابرس می‌گوید:
“ما هیچ دلیلی نداریم که ثابت کند ایمنی این واکسن ها در جمعیت بیمارهای التهابی با واسطه ایمنی کمتر است. فایزر و مدرنا واکسن های زنده نیستند و هیچ نگرانی منطقی وجود ندارد که بیماران ما تحت خطرات بیشتری باشند. اما مانند هر موردی، مستلزم مطالعه دقیق است.”
دکتر وینیسیوس دومینگز، متخصص روماتولوژی در Daytona Beach، فلوریدا، می‌گوید:
“اگر از داروهای بیولوژیک سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنید، واکسن های ضعیف شده زنده برای شما توصیه نمی شود”
وی توضیح می‌دهد که
“دوز ویروس زنده که باعث ایجاد بیماری در افراد سالم نمی‌شود می‌تواند بیماری را در کسی که دچار نقص سیستم ایمنی است ایجاد کنند. اما این واکسن های جدید کرونا کووید ۱۹ ویروس های زنده را حمل نمی‌کنند. آنها نمی توانند بیماری را تحریک کنند، که برای این دسته از بیماران بسیار مناسب است.”
اگرچه شنیدن اینکه کاندیداهای واکسن mRNA و واکسن ناقل ویروسی کرونا کووید ۱۹ برای بیماران با سیستم ایمنی سرکوب شده ایمن تر از واکسن های زنده است مفید است، اما منطقی است که کنجکاو شویم که چگونه مشخصات ایمنی mRNA و مکانیزم های ناقل ویروسی با یکدیگر مقایسه می‌شوند.
دکتر نایلانجانا بوز، روماتولوژیست و از اعضای هیات مدیره مرکز روماتولوژی هوستون آمریکا می‌گوید:
“بر اساس این دو مکانیسم واکسنی، دلیلی نداریم که اعتقاد داشته باشیم بین بیماران در معرض نقص ایمنی تفاوتی در ایمنی وجود دارد”. اما او اضافه می‌کند که “ما هنوز داده‌هایی نداریم که به طور قطع بدانیم”.
آیا واکسن ها در بیماران مبتلا به نقص ایمنی به خوبی کار می‌کنند؟
بر اساس آنچه متخصصان در مورد چگونگی پاسخ بیماران به سایر واکسن ها (مانند واکسن آنفولانزا یا زونا) می‌دانند، دلیل خوبی وجود دارد که فکر کنیم واکسن های کرونا کووید ۱۹ در افرادی که داروهایی استفاده می‌کنند که بر عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد، به درستی کار نخواهند کرد.
دکتر کوین وینتروپ، استاد بیماری های عفونی، چشم پزشکی و استاد بهداشت عمومی و پزشکی پیشگیری در دانشگاه علوم و بهداشت Oregon در پورتلند آمریکا اظهار داشت: “
افرادی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند، معمولاً واکنش کمتری نسبت به واکسن ها دارند (برداشت شده از مکالمه ای زنده در فیس بوک با انجمن اسپوندیلیت آمریکا).
دکتر دومینگز توضیح می‌دهد:
“برای اینکه شما بتوانید به واکسنی که به محافظت در برابر بیماری کمک می‌کند، پاسخ مناسبی داشته باشید، بدن شما باید بتواند به طور کلی یک پاسخ ایمنی قوی ایجاد کند. اما برای بیمارانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند، این پاسخ ضعیف می‌شود.”
وی خاطرنشان کرد:
“این برای همه واکسن ها صدق می‌کند، نه فقط برای نامزدهای کرونا کووید ۱۹. یکی از نمونه های معروف بیمارانی هستند که داروی متوترکسات یا داروهای بیولوژیک مصرف می‌کنند و قرار است واکسن آنفلوانزا بزنند”. دکتر دومینگز اضافه می‌کند: “این اثر می‌تواند در افراد تحت درمان با این داروها کمتر باشد زیرا پاسخ ایمنی آنها در کل ضعیف‌تر است.”
با این حال، این بدان معنا نیست که واکسن کرونا کووید ۱۹ موثر نیست، فقط ممکن است در افرادی که این داروها را مصرف نمی کنند عملکرد بهتری داشته باشد. اما حتی یک واکسن با اثربخشی کم نیز ممکن است به پیشگیری از بیماری شدید که به بستری شدن در بیمارستان (یا بدتر از آن) نیاز دارد کمک کند.
اینطور فکر کنید: اگر بین پوشیدن کت زمستانی، کلاه، دستکش و روسری (واکسن کاملاً موثر) در مقابل یک کت زمستانی (واکسن کم اثر) و در مقابل فقط تی شرت انتخابی داشتید ( بدون واکسن)، شما ترجیح می‌دهید همه لباس های زمستانی را داشته باشید، اما داشتن کت بهتر از تی شرت است.
آیا باید پس از دریافت واکسن کرونا کووید ۱۹ از مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی خودداری کنید تا به افزایش اثربخشی واکسن کمک شود؟
از آنجا که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، پاسخ سیستم ایمنی بدن به واکسن را کاهش می‌دهند، برخی از داروها را می‌توان بعد از دریافت واکسن به طور موقت متوقف کرد، یا برای دریافت واکسن در بهترین زمان ممکن برنامه ریزی کرد، این ممکن است به بیشتر شدن اثر واکسن کمک کند.
در حالی که هیچ اطلاعاتی در این مورد از واکسن های کرونا کووید ۱۹ به طور مستقیم در دست نیست، اما متخصصان برخی از توصیه ها را براساس شواهد غیرمستقیم آنچه از انواع دیگر واکسن ها شناخته شده و اطلاعات مربوط به نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن به طور کلی ارائه می‌دهند.
راهنمای ACR با جزئیات بیشتری به این موضوع پرداخته است و شما می‌توانید بیشتر در مورد داروهایی که پیشنهاد می‌شود دریافت آنها را به تعویق باندازید و نحوه ادامه درمان بعد از واکسیناسیون در اینجا و به زبان انگلیسی مطالعه کنید. اما این توصیه باید برای همه منحصر به آن فرد مشخص باشد. پزشک شما ممکن است توصیه دیگری برای وضعیت شما داشته باشد.
همچنین، به خاطر داشته باشید که داروهای مختلف به روش های مختلفی کار می‌کنند، بنابراین فقط به این دلیل که پیشنهاد شده است یک دارو پس از تزریق واکسنئ کرونا کووید ۱۹ به طور موقت به تعویق بیافتد – مثلاً متوترکسات – به این معنی نیست که بایستی داروی بیولوژیک شما نیز قطع شود.
دو دارویی که بیماران در مورد آنها سوالات زیادی دارند، متوترکسات و ریتوکسی مب هستند. ما منابع جداگانه ای در مورد این داروها در اینجا داریم:
در صورت مصرف ریتوکسی مب آیا می‌توانید واکسن را دریافت کنید؟ (به زبان فارسی)
آیا باید برای دریافت واکسن کرونا کووید ۱۹ به طور موقت از مصرف متوترکسات خودداری کنید؟ (به زبان انگلیسی)
درصورت داشتن نقص ایمنی عوارض جانبی واکسن ها به چه صورت خواهند بود؟
نگرانی معمول دیگر شامل عوارضی است که از واکسن کرونا کووید ۱۹ انتظار می‌رود. عوارض جانبی خفیف در واکسن ها شایع است و انتظار می‌رود. آنها نشانه این هستند که سیستم ایمنی بدن شما در حال پاسخ دادن به واکسیناسیون است. عوارض جانبی شایع اولین واکسن های کرونا کووید ۱۹ عبارتند از:
- درد و سفتی در محل تزریق
- خستگی
- سردرد
- دردهای عضلانی
- سفتی مفصل
دکتر بوز به بیماران توصیه می‌کند که “برای ناراحتی های احتمالی از جمله تب و بدن درد آماده باشند، که به گفته او به نظر می‌رسد واضح تر از واکسن های دیگر است.”
دکتر دومینگز می‌گوید که “عوارض جانبی فوری به نظر کاملاً منطقی و ایمن هستند، اما اشاره کرد که هنوز هیچ داده ای در مورد احتمال عوارض جانبی طولانی مدت وجود ندارد”. با این حال، با توجه به خطرات شناخته شده عفونت کرونا کووید ۱۹، توصیه وی روشن است: “به طور کلی ما هنوز هم معتقدیم که تجزیه و تحلیل مزایا و خطرات تا حد زیادی به نفع مزایای واکسیناسیون است.”
این مطلب در تاریخ ۱ مارس ۲۰۲۱ به روز شده است.
منبع:
