تقش ویروس اپشتین بار EBV در ابتلا به ام اس
محققان دانشگاه هاروارد و همکارانشان گزارش پژوهشی را در نشریه Science منتشر کردند که در این مطالعه قوی‌ترین شواهدی که تاکنون مبنی بر محرک بودن ویروس اپشتین بار (EBV) در ابتلا به ام اس وجود داشته است را ارائه می‌دهد. این مطالعه به این سؤال که آیا EBV در تداوم فعالیت ام اس دخالت دارد یا خیر، اشاره‌ای ندارد.
تیم تحقیقاتی با استفاده از یک سری نمونه خون از بیش از ۱۰ میلیون پرسنل نظامی، نشان داد که عفونت EBV هم مقدم بر علائم ام اس و هم مقدم بر آسیب سیستم عصبی است، همچنین آلوده شدن به این ویروس به طور قابل توجهی خطر ابتلا به ام اس را در افراد مستعد افزایش می‌دهد. (افرادی که زمینه ژنتیکی، محیط و سبک زندگی آنها خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد).
دکتر بروس ببو، معاون اجرایی پژوهشی انجمن ملی ام اس آمریکا، خاطرنشان کرد:
«این یک مطالعه چشمگیر از یک گروه تحقیقاتی بسیار معتبر است که بر سندیت علمی این تئوری که که عفونت ویروس اپشتین بار محرک ام اس است، می‌افزاید. توسعه واکسن‌های ویروس اپشتین بار در حال انجام است و پس از اثبات بی‌خطر بودن و مؤثر بودن آن، باید با عجله در افراد در معرض خطر ابتلا به ام‌اس آزمایش شود.»
انجمن ملی ام اس آمریکا در این مطالعه به عنوان بخشی از تعهد تحقیقاتی خود برای پایان دادن به ام اس سرمایه گذاری کرد.
زمینه
- EBV: ویروس اپشتین بار عمدتاً از طریق تماس با بزاق آلوده پخش می‌شود. این عفونت بسیار شایع است و اکثر افراد در دوران کودکی به طور کلی بدون هیچ آسیبی به آن مبتلا می‌شوند. ابتلا به آن در نوجوانی و بزرگسالی، می‌تواند باعث مونونوکلئوز عفونی شود، بیماری که خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد. این ویروس در طول زندگی فرد در بدن باقی می‌ماند و با برخی سرطان‌ها و بیماری‌های خود ایمنی مرتبط است. در حال حاضر هیچ درمانی وجود ندارد که بتواند ویروس را از سیستم بدن فرد حذف کند.
- علل ام اس: تصور می‌شود که ام اس به دلیل ترکیبی از عوامل از جمله زمینه ژنتیکی، جنسیت، محیط و سبک زندگی فرد ایجاد می‌شود. تا به امروز، محققان نتوانسته‌اند یک ویروس را به عنوان محرک ام اس شناسایی کنند. چندین ویروس مورد مطالعه قرار گرفته‌اند که تا کنون ویروس اپشتین بار بیشترین شواهد را نشان داده است، اما برای نشان دادن اینکه یک ویروس خاص عامل واقعی ام‌اس است مراحل متعددی لازم است. محققان باید ثابت کنند که ویروس قبل از ایجاد ام اس در بدن وجود دارد، و اینکه ویروس باعث بیماری می‌شود و فقط در کنار بیماری اتفاق نمی افتد.
جزئیات مطالعه
- تیم هاروارد از نمونه‌های خون جمع‌آوری‌شده برای آزمایش HIV در بین بیش از ۱۰ میلیون پرسنل نظامی فعال ایالات متحده بین سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۳ استفاده کردند. در جستجوی آنتی‌بادی‌های خاصی که نشان‌دهنده عفونت ایجاد شده در گذشته بود، وضعیت EBV را در زمان برداشتن اولین نمونه تعیین کردند. و سپس نمونه‌های اضافی را برای تعیین رابطه بین عفونت EBV و شروع ام اس در طول دوره فعالیت دنبال کردند. این تیم ۸۰۱ نفر را که به ام اس مبتلا شده بودند و ۱۵۶۶ بدون ام اس (گروه کنترل) را شناسایی کردند که نمونه آنها در دسترس بود.
- نتایج نشان می‌دهد که در اولین نمونه‌های خون گرفته شده، تنها ۳۵ نفر از افرادی که به ام اس مبتلا شده‌اند و ۱۰۷ نفر از افراد کنترل، از نظر عفونت EBV منفی بوده‌اند. این تیم با ردیابی نمونه‌های خون این افراد در طول زمان، دریافتند که خطر ابتلا به ام اس در افرادی که عفونت EBV در نمونه خون آنها مثبت شده بود، ۳۲ برابر افزایش یافت. همه عفونت‌ها قبل از شروع ام اس رخ داده‌اند. در نمونه‌های پیگیری، همه افراد مبتلا به ام اس به جز یک نفر آلوده به این ویروس شدند.
- سپس تیم به دنبال رد احتمالات دیگر بود. آنها پاسخ ایمنی به سیتومگالوویروس (که مشابه EBV از طریق بزاق منتقل می‌شود) را آزمایش کردند، اما این ویروس با افزایش خطر ام اس مرتبط نبود. با استفاده از ابزاری جدیدی به نام VirScan، که شواهدی از پاسخ ایمنی به حدود ۲۰۰ ویروس را بررسی می‌کند، آنها همچنین هیچ ارتباطی بین سایر ویروس‌ها و خطر ام اس پیدا نکردند. این نشان می‌دهد که “افزایش فعالیت ایمنی مرتبط با ام اس” منبع یافته‌های این مطالعه نبوده است.
- برای آزمایش اینکه آیا عفونت EBV پیش از آسیب سیستم عصبی مرتبط با ام اس ایجاد شده است یا خیر، تیم تحقیقاتی سطوح مولکولی به نام زنجیره سبک نوروفیلامنت (NfL) را بررسی کردند، که ماده ای است که در هنگام آسیب دیدن رشته‌های عصبی (آکسون ها) در مایع نخاعی و خون آزاد می‌شود. مطالعات آن را با عود و پیشرفت ام اس مرتبط می‌دانند. در افراد مبتلا به ام اس که در ابتدای مطالعه در نمونه خون افرادی که EBV در نمونه خون آنها منفی بود، تا زمانی که به EBV آلوده نشده بودند، هیچ نشانه ای از افزایش NfL وجود نداشت. پس از ابتلا به عفونت، سطوح بالای این فاکتور در خون افراد تشخیص داده شد. که این قبل از تشخیص ام اس اتفاق افتاده بود.
مقاله “تجزیه و تحلیل طولی، شیوع بالای ویروس اپشتین بار که با مولتیپل اسکلروزیس مرتبط است را نشان می‌دهد.” – لینک نوشته دکتر آن شر، دکتر کاساندرا مونگر و دکتر آلبرتو آسشریو در ۱۳ ژانویه ۲۰۲۲ در نشریه Science منتشر شد.
نکات کلیدی
- ویروس اپشتین بار محرک اصلی ام اس است، اما به تنهایی عمل نمی‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که ام اس به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود، بنابراین این ویروس احتمالا به تنهایی عمل نمی‌کند، اما ممکن است باعث ایجاد ام اس در افراد مستعد شود.
- ما هنوز نمی‌دانیم که آیا ویروس اپشتین بار باعث عود بیماری می‌شود یا بر دوره بیماری ام اس تأثیر می‌گذارد یا خیر. با این حال، داشتن یک داروی ضد ویروسی که با این ویروس مبارزه می‌کند ممکن است به پاسخ به این سوال مهم کمک کند. حداقل یک مطالعه در حال آزمایش یک داروی آزمایشی ضد EBV در افراد مبتلا به ام اس است، و چندین واکسن آزمایشی EBV در حال توسعه است، از جمله این واکسنی که اخیراً توسط شرکت Moderna اعلام شده است، که ایمنی آن را روی داوطلبان سالم آزمایش می‌کند.
- در حال حاضر هیچ راهی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس اپشتین بار وجود ندارد. ویروس اپشتین بار به راحتی بین افراد منتقل می‌شود و بیشتر افراد قبلاً در معرض آن قرار گرفته‌اند. واکسن‌هایی در دست توسعه هستند که اگر بی‌خطر بودن و مؤثر بودن آنها ثابت شود، باید در افرادی که در معرض خطر ابتلا به ام‌اس هستند، مانند اعضای خانواده بیماران ام اس، آزمایش شوند.
- این امکان وجود دارد که در آینده واکسن EBV بتواند از ام اس جلوگیری کند. ما می‌دانیم که این ویروس به تنهایی عمل نمی‌کند، بلکه در ترکیب با سایر عوامل خطر مانند ژن ها و عوامل محیطی عمل می‌کند. علاوه بر امکان واکسن EBV، محققان در حال کار بر روی راه‌هایی برای کالیبره کردن خطر شخصی هر فرد برای ابتلا به ام‌اس هستند تا بتوانند قبل از ابتلا و نیاز به درمان، جلوی آن را بگیرند.
درباره بیماری ام اس
بیماری ام اس یک بیماری خودایمنی است که در آن طی یک واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن به دستگاه اعصاب مرکزی (CNS) حمله می‌کند. اگر در مورد این بیماری اطلاعات کافی ندارید می‌توانید با مطلب ام اس چیست؟ شروع کنید.
منبع:
۱۳ ژانویه ۲۰۲۲
