متیل فنیدات ریتالین- Methylphenidate
| نام برند: |
ریتالین |
| نام شیمیایی: | متیل فنیدات |
| درمان در ام اس: | درمان بهبود دهنده علائم، درمان خستگی |
| درمان اصلی: | اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی، نارکولپسی |
| داروهای معادل: |
متیل فنیدات که با نام ریتالین هم شناخته می شود برای درمان اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) استفاده می‌شود. مکانیسم اثر آن این‌گونه است که با تغییر مقادیر خاصی از مواد طبیعی در مغز کار می‌کند. متیل فنیدات متعلق به گروهی از داروها است که به عنوان محرک شناخته می‌شوند. این دارو می‌تواند به افزایش توانایی شما در توجه کردن، تمرکز روی یک فعالیت و کنترل مشکلات رفتاری کمک کند. همچنین می‌تواند به شما در سازمان‌دهی وظایف و بهبود مهارت گوش دادن کمک کند.
این دارو همچنین برای معالجه یک اختلال خواب خاص (نارکولپسی) استفاده می‌شود.
روش مصرف | احتیاط | اوردوز | دوزهای فراموش شده | عوارض جانبی | تداخلات دارویی | شرایط نگهداری
روش مصرف
قبل از شروع مصرف متیل فنیدات و هر بار تجویز دوباره آن، راهنمای دارویی که توسط داروساز ارائه شده است را بخوانید. اگر سؤالی دارید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
این دارو را طبق دستورالعمل پزشک از طریق دهان، معمولاً ۲ یا ۳ بار در روز مصرف می‌شود. متیل فنیدات بهتر است ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از غذا مصرف شود. اما اگر ناراحتی معده دارید، می‌توانید این دارو را با غذا و یا بعد از غذا، یا با میان‌وعده و یا بعد از میان وعده مصرف کنید. مصرف این دارو در اواخر روز ممکن است باعث مشکل در خوابیدن (بی‌خوابی) شود.
به‌طور مرتب از این دارو استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن داشته باشید. برای جلوگیری از فراموشی مصرف دوز، هر روز آن را در زمان‌هایی معین مصرف کنید.
مقدار مصرف متیل فنیدات بستگی به شرایط پزشکی شما و پاسخ بدنتان به درمان دارد. ممکن است پزشک شما را راهنمایی کند که به تدریج دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش دهید. اگر به مدت طولانی از این دارو استفاده کرده‌اید، بدون مشورت با پزشک و به‌طور ناگهانی مصرفش را قطع نکنید.
اگر به‌طور ناگهانی مصرف این دارو را متوقف کنید، ممکن است علائم ترک را تجربه کنید (مانند افسردگی، افکار خودکشی یا سایر تغییرات روحی و روانی). برای جلوگیری از بروز این علائم هنگام قطع دارو، پزشک ممکن است دوز مصرفی شما را به آرامی کاهش دهد. اگر مدت طولانی یا در مقادیر دوز بالا از متیل فنیدات استفاده کرده باشید، احتمال بروز این علائم بیشتر می‌شود. در صورت مشاهده این علائم، فوراً با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.
در صورت استفاده طولانی‌مدت از این دارو، ممکن است تأثیرش به‌تدریج کم و یا حتی قطع شود. هر زمان که احساس کردید این دارو دیگر به‌خوبی اثر نمی‌کند، با پزشک خود مشورت کنید.
اگرچه این دارو به بسیاری از افراد کمک می‌کند، اما ممکن است گاهی باعث اعتیاد شود. در صورت داشتن اختلال مصرف مواد (مانند استفاده بیش‌ازحد یا اعتیاد به مواد مخدر/الکل) ممکن است این خطر بیشتر شود. این دارو را دقیقاً مطابق تجویز پزشک مصرف کنید تا خطر اعتیاد کاهش یابد. جزییات بیشتر را از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
اگر شرایط شما بهبود نیافت یا بدتر شد، با پزشک خود صحبت کنید.
اطلاعات دارویی ذکر شده در سایت صرفا جهت آگاهی شما تهیه شده است، قبل از مصرف هر نوع دارو با پزشک خود مشورت کنید و از هرگونه خوددرمانی پرهیز کنید.
احتیاط
قبل از مصرف متیل فنیدات – ریتالین، در صورت حساسیت به این دارو، یا به دکس متیل فنیدات و یا هر آلرژی دیگری که دارید به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعال باشد که می‌تواند باعث بروز واکنش‌های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
قبل از استفاده از این دارو، تاریخچه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز خود بگویید، به‌خصوص در مورد بیماری‌هایی نظیر فشارخون بالا، مشکلات گردش خون (مانند بیماری رینود)، گلوکوم یا آب‌سیاه، مشکلات قلبی (مانند ضربان قلب نامنظم، نارسایی قلب، سابقه حمله قلبی، مشکلات مربوط به ساختار قلب)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی (مانند مرگ ناگهانی به دلیل مشکل قلبی، ضربان قلب نامنظم)، شرایط روحی و روانی (به‌خصوص اضطراب، تنش، آشفتگی)، سابقه شخصی/خانوادگی اختلالات روانی/خلقی (مانند اختلال دوقطبی، افسردگی، روان‌پریشی، افکار خودکشی)، سابقه شخصی/خانوادگی حرکات کنترل نشده عضلانی (تیک‌های حرکتی، سندرم تورت)، تیروئید بیش‌فعال (پرکاری تیروئید)، اختلال تشنج.
این دارو ممکن است باعث سرگیجه شما شود. الکل یا ماری‌جوانا (حشیش) می‌تواند سرگیجه شما را بیشتر کند. تا زمانی که نمی توانید به صورت ایمن کاری انجام دهید از رانندگی، کار با ماشین‌آلات و هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد خودداری کنید. از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید. در صورت استفاده از ماری‌جوانا (حشیش) با پزشک خود مشورت کنید.
قبل از جراحی، در مورد کلیه محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای بانسخه/بدون نسخه و محصولات گیاهی) با پزشک یا دندانپزشک خود صحبت کنید.
استفاده طولانی‌مدت از این دارو در کودکان ممکن است بر سرعت رشد، وزن و قد تهایی آن‌ها تأثیر بگذارد. برای کاهش این خطر، پزشک ممکن است هرازگاهی مصرف دارو را به صورت کوتاه‌مدت قطع کند. وزن و قد کودک را مرتباً بررسی کنید و برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو حساسیت بیشتری داشته باشند، خصوصاً مشکل در خوابیدن، کاهش وزن یا درد قفسه سینه.
در دوران بارداری، متیل فنیدات فقط باید در مواردی که نیاز مبرم به استفاده از آن باشد، مورد مصرف قرار گیرد. در مورد خطرات و فواید آن با پزشک خود صحبت کنید.
این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
اوردوز
اگر فردی متیل فنیدات – ریتالین را بیش‌ازحد تجویز شده مصرف کرد و علائم جدی از قبیل غش کردن یا مشکل در تنفس دارد، با اورژانس تماس بگیرید. علائم مصرف بیش‌ازحد ممکن است شامل: استفراغ، آشفتگی، سردرگمی، تعریق، گرگرفتگی، پیچش عضلات، توهم، تشنج و از دست دادن هوشیاری باشد.
از به اشتراک گذاشتن داروی خود با دیگران خودداری کنید.
آزمایش‌های پزشکی/آزمایشگاهی (مانند فشارخون، شمارش کامل خون-CBC، نظارت بر قد و وزن در کودکان) ممکن است به‌طور دوره‌ای انجام شود تا پیشرفت شما مورد بررسی یا عوارض جانبی تحت نظر قرار گیرد. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
برندها (نام‌های تجاری) و فرم‌های مختلفی از این دارو در دسترس است که همه اثرات یکسانی ندارند. بدون مشورت با پزشک یا داروساز خود از برند یا فرم دیگری از دارو استفاده نکنید.
دوزهای فراموش شده
اگر یک دوز از دست دادید، به‌محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان خواب یا نزدیک به زمان دوز بعدی بود، دوز ازدست‌رفته را رد کنید. دوز بعدی خود را در همان زمان معمول مصرف کنید. دوز مصرف را دو برابر نکنید.
عوارض جانبی
با مصرف متیل فنیدات – ریتالین ممکن است عصبی بودن، مشکل در خوابیدن، کاهش اشتها، کاهش وزن، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ یا سردرد رخ دهد. اگر هر یک از این اثرات ادامه‌دار یا بدتر شد، سریعاً به پزشک یا داروساز خود بگویید.
به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده است که سود شما از این دارو بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است. بسیاری از افراد با استفاده از این دارو عوارض جانبی جدی ندارند.
این دارو ممکن است فشارخون شما را بالا ببرد. فشارخون خود را مرتباً بررسی کنید و در صورت بالا بودن نتایج به پزشک خود بگویید.
در صورت بروز عوارض جانبی جدی، بلافاصله با پزشک خود صحبت کنید از جمله: علائم مشکلات جریان خون در انگشتان دست و پا (مانند سرد شدن، بی‌حسی، درد یا تغییر رنگ پوست)، زخم‌های غیرمعمول در انگشتان دست و پا، ضربان قلب سریع/نامنظم/تپش، تغییرات ذهنی/رفتاری (مانند آشفتگی، پرخاشگری، نوسانات خلقی، افکار غیرعادی، افکار خودکشی)، حرکات غیرقابل‌کنترل ماهیچه (مانند پیچش، لرزیدن)، بیان ناگهانی کلمات/صداها که کنترلش سخت است، تغییرات در بینایی (مانند تاری دید).
در صورت بروز عوارض بسیار جدی از جمله: غش، تشنج، علائم حمله قلبی (مانند درد قفسه سینه/فک/بازوی چپ، تنگی نفس، تعریق غیرمعمول)، علائم سکته مغزی (ضعف در یک طرف بدن، مشکل در تکلم، تغییر دید ناگهانی، گیجی) فوراً کمک پزشکی دریافت کنید.
به‌ندرت (ناشایع)، مردان (از جمله پسران و نوجوانان) ممکن است در هنگام استفاده از این دارو نعوظ دردناک یا طولانی‌مدت داشته باشند که ۴ ساعت یا بیشتر طول بکشد. مراقبان/والدین نیز باید مراقب این عارضه جدی در پسران باشند. اگر نعوظ دردناک یا طولانی‌مدت اتفاق افتاد، استفاده از این دارو را متوقف کنید و فوراً کمک پزشکی دریافت کنید. در غیر این صورت ممکن است مشکلات دائمی ایجاد شود.جزئیات بیشتر را از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به متیل فنیدات – ریتالین به ندرت رخ می‌دهد. اما در صورت مشاهده هرگونه علائم یک واکنش آلرژیک جدی، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید، از جمله: بثورات پوستی، خارش/تورم (به خصوص صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این موارد لیست کامل از عوارض جانبی احتمالی نیست. اگر متوجه تأثیرات دیگری غیر از موارد ذکر شده در بالا شدید با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروها را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این سند شامل تمام تداخلات احتمالی دارو نیست. لیستی از تمام داروهایی که استفاده می کنید (از جمله داروهای با نسخه/بدون نسخه و محصولات گیاهی) را تهیه کرده و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون تأیید پزشک، دوز داروهای خود را شروع، متوقف یا کم و زیاد نکنید.
مصرف مهارکننده‌های MAO به همراه این دارو ممکن است باعث تداخل جدی (احتمالاً خطرناک) شود. در طول درمان با این دارو از مصرف داروهای مهارکننده MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) خودداری کنید. بیشتر مهارکننده‌های MAO حتی نباید دو هفته قبل از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی این دارو را شروع یا متوقف کنید.
متیل فنیدات شباهت زیادی با دکس متیل فنیدات دارد. در هنگام استفاده از متیل فنیدات از داروهای حاوی دکس متیل فنیدات استفاده نکنید.
این دارو ممکن است با آزمایش‌های پزشکی/آزمایشگاهی خاصی (از جمله اسکن مغزی برای بیماری پارکینسون) تداخل داشته باشد که احتمالاً منجر به نتایج نادرست آزمایش خواهد شد. اطمینان حاصل کنید که کارکنان آزمایشگاه و تمام پزشکان می‌دانند که از این دارو استفاده می‌کنید.
شرایط نگهداری
مارک‌های مختلف این دارو شرایط مختلفی برای نگهداری دارند. دستورالعمل محصول را (در بسته‌بندی محصول وجود دارد) برای راهنمایی در مورد شرایط نگهداری بررسی کنید، یا از داروساز خود بپرسید. در حمام نگهداری نکنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه‌دارید.
داروها را در توالت یا داخل فاضلاب نریزید مگر اینکه دستور انجام این کار داده شود. در صورت انقضا یا اینکه دیگر نیازی به مصرف آن ندارید، این محصول را به درستی از بین ببرید. دراینباره با داروساز یا شرکت دفع زباله محلی خود مشورت کنید.
منبع:
