انواع بیماری ام اس
درحالی‌که هیچ راهی برای پیش‌بینی مطمئن از دوره بیماری فرد وجود ندارد، چهار دوره اصلی ابتلا به بیماری ام اس (همچنین به آن انواع یا فنوتیپ گفته میشود) توسط کمیته مشاوره بین‌المللی آزمایش‌های بالینی ام اس در سال ۲۰۱۳ تعریف شده است: سندرم جدا شده بالینی (CIS)، عودکننده و بهبود یابنده، پیشرونده ثانویه، پیشرونده اولیه.
سندرم جدا شده رادیولوژیکی (RIS) اگرچه یک دوره ام اس نیست، اما برای طبقه‌بندی افراد دارای ناهنجاری در MRI مغز و یا نخاع مطابق با ضایعات (پلاک‌های) ام اس استفاده شده است – که با تشخیص دیگری توضیح داده نشده است و همچنین در گذشته وجود نداشته‌اند. یا افراد دارای علائم عصبی یا ناهنجاری‌های موجود در آزمایش عصبی. غالباً این افراد به دلیل علائم دیگر، مانند سردرد، MRI انجام داده‌اند و مشخص شده است که ضایعاتی دارند که شبیه به مواردی است که در ام اس مشاهده میشود.
اگرچه ممکن است این افراد علائمی پیدا کنند و بعد از آن تشخیص بیماری ام اس برایشان داده شود، اما همه این افراد به بیماری ام اس مبتلا نمی‌شوند. دستورالعمل درمانی خاصی برای RIS وجود ندارد. معمولاً برای شناسایی سریع تغییرات، نظارت بر MRI و علائم عصبی و معاینه عصبی انجام میشود. اگر تشخیص بیماری ام اس باشد، درمان زودهنگام قابل‌اجرا است. علاقه به تحقیق در مورد RIS زیاد است و مطالعات متعددی در حال انجام است که می‌تواند راهنمایی بیشتری برای نظارت و درمان ارائه دهد.
سندرم جدا شده بالینی (Clinically Isolated Syndrome – CIS)
CIS اولین قسمت از علائم عصبی ناشی از التهاب و دمیلیناسیون در سیستم عصبی مرکزی است. قسمتی که طبق تعریف آن باید حداقل ۲۴ ساعت طول بکشد، مشخصه ام اس است اما هنوز معیارهای تشخیص بیماری ام اس را برآورده نمی‌کند زیرا افرادی که مبتلا به CIS هستند ممکن است به ام اس مبتلا شوند و یا بیماری آنها به ام اس تبدیل نشود.
هنگامی که CIS با ضایعاتی بر روی MRI مغز (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی) که مشابه مواردی است که در ام اس مشاهده میشود همراه باشد، فرد از احتمال ابتلا به قسمت دوم از علائم عصبی و تشخیص ام اس عودکننده و بهبود یابنده برخوردار است. هنگامی که CIS با ضایعاتی مانند ضایعات ام اس در MRI مغز همراه نیست، احتمال ابتلا به بیماری ام اس در آن فرد بسیار کمتر است. اطلاعات بشتر در مورد سندورم جدا شده بالینی CIS
معیارهای تشخیصی ۲۰۱۷ برای ام اس، امکان تشخیص ام اس را در فرد مبتلا به CIS که یافته‌های مشخصی در MRI مغز دارد، فراهم می‌آورد که شواهدی مبنی بر وجود یک قسمت زودرس از آسیب در یک مکان متفاوت ارائه می‌دهد و نشان‌دهنده التهاب فعال در منطقه‌ای غیر از مواردی است که التهاب در آنجا علائم را ایجاد می‌کند. علائم فعلی با پیشرفت فناوری MRI، تشخیص ام اس سریع‌تر و آسان‌تر انجام میشود. در این میان، افراد مبتلا به CIS که در معرض خطر زیادی برای ابتلا به بیماری ام اس هستند، اکنون می‌توانند با یک درمان اصلاح‌کننده بیماری درمان شوند که به همین منظور این درمان‌ها برای مبتلایان به CIS توسط سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده (FDA) تصویب شده است. نتایج نشان داده‌اند که درمان زودهنگام CIS شروع ام اس را به تأخیر می‌اندازد.
ام اس عود کننده و بهبود یابنده – Relapsing-Remitting MS
RRMS – شایع‌ترین دوره بیماری- با حملاتی مشخص از علائم عصبی جدید یا بازگشت علائم قبلی و یا افزایششان مشخص میشود. این حملات – که به آن عود یا تشدید نیز گفته میشود- با دوره‌های بهبودی جزئی یا کامل (ترمیم) همراه است. در طول درمان، همه علائم ممکن است ناپدید شوند، یا برخی از علائم ممکن است ادامه یابد و دائمی شود. بااین‌حال، پیشرفت چشمگیری از بیماری در دوره‌های بهبودی وجود ندارد. در زمان‌های مختلف، RRMS می‌تواند به‌عنوان فعال (همراه با عود و یا شواهدی از فعالیت جدید در MRI) یا غیرفعال یا همچنین در حال بدتر شدن (افزایش تائید شده ناتوانی در مدت زمان معینی پس از عود) یا عدم بدتر شدن مشخص شود. افراد مبتلا به این نوع از ام اس معمولا در اوایل دهه ۲۰ خود اولین علائم بیماری را نشان می دهند. پس از آن هر چند وقت یک بار، حملات علائم(عود بیماری) و به دنبال آن هفته ها،ماه ها و سال ها ریکاوری (بهبودی) دارند. اطلاعات بشتر در مورد ام اس عود کننده و بهبودیابنده RRMS
حدود ۸۵ درصد از مبتلایان به ام اس در ابتدا با RRMS تشخیص داده میشوند.
ام اس پیشرونده ثانویه (Secondary Progressive MS)
SPMS – به دنبال دوره عودکننده و بهبود یابنده رخ می‌دهد. بیشتر افرادی که مبتلا به RRMS تشخیص داده میشوند، سرانجام به دوره پیشرونده ثانویه منتقل میشوند که در طی آن در طی زمان وخامت تدریجی عملکرد عصبی (تجمع ناتوانی) به وجود می‌آید. این تغییر معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ سال پس از تشخیص بیماری ام اس عود کننده و بهبودیابنده صورت میگیرد. SPMS را می‌توان در نقاط مختلف در زمان به‌عنوان فعال (با عود بیماری یا شواهدی از فعالیت جدید در MRI) یا غیرفعال و همچنین با پیشرفت (شواهد بدتر شدن بیماری در یک اندازه‌گیری عینی در طول زمان، با یا بدون عود) یا بدون پیشرفت تقسیم کرد. اطلاعات بشتر در مورد ام اس پیشرونده ثانویه SPMS
ام اس پیشرونده اولیه (Primary Progressive MS)
PPMS – با بدتر شدن عملکرد عصبی (تجمع ناتوانی) از شروع علائم، بدون عود یا عود زودرس و بهبودی مشخص میشود. PPMS را می‌توان در نقاط مختلف در زمان به عنوان فعال (با عود یا شواهدی از فعالیت جدید در MRI) یا غیرفعال و همچنین با پیشرفت (شواهد وخامت بیماری در یک اندازه‌گیری عینی ار طول زمان، با یا بدون عود یا فعالیت جدید در MRI) یا بدون پیشرفت مشخص میشود. افراد مبتلا به ام اس پیشرونده اولیه معمولاً در سنین بالا بیماری شان تشخیص داده میشود (حدود ۴۰). تعداد تقریباً مساوی از زنان و مردان به این نوع از ام اس مبتلا میشوند. در انواع دیگر این بیماری، زنان مبتلا ۳ برابر مردان هستند.اطلاعات بشتر در مورد ام اس پیشرونده اولیه PPMS
تقریباً ۱۵ درصد از مبتلایان به ام اس مبتلا به PPMS هستند.
ام اس پیشرونده و عودکننده (Progressive Relapsing MS)
این نوع از ام اس ناشایع است. ممکن است شما نتوانید بیماری را معکوس کنید(علائم را کامل برگردانید)، اما درمان‌هایی وجود دارد که می تواند علائم شما و عودهای شما (حملات) را کاهش دهد.
بیش از ده‌ها روش درمانی برای تعدیل بیماری وجود دارد که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان انواع ام اس تصویب شده است. هر دارویی برای نوع خاصی از انواع ام اس مورد استفاده قرار میگیرد. در حال حاضر دارو و درمانهای نوع عودکننده و بهبودیابنده بیش از نوع پیشرونده ام اس وجود دارد. دانشمندان در سراسر جهان بطور جدی تلاش می‌کنند تا درمانهای مؤثرتری را برای اشکال پیشرونده بیماری ام اس پیدا کنند – و پرداختن به چالش های بیماری ام اس پیشرونده، هدف اصلی استراتژی تحقیقاتی جامعه است.
منبع:
